Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Stomatologik kasalliklar orasida chakka-pastki jag’ bo’g’imining faoliyat buzilishi o’zgarishlari o’zining keng tarqalganligi, tashxislash va davolashda murakkabligi bilan alohida o’rin egallaydi. Ilmiy manbalarda «…so’nggi yigirma yil davomida o’tkazilgan epidemiologik tadqiqotlar chakka-pastki jag’ bo’g’imi patologiyasi bolalar va o’smirlar orasida 20% gacha, yoshi katta aholi orasida 80% gacha…»  kuzatilishi qayd etilgan. Shu bilan birga «…chakka-pastki jag’ bo’g’imi bo’g’im faoliyat buzilish sindromi patologiyasi mavjud bemorlar orasida bo’g’im faoliyati buzilishi sindromlari ustunlik qilishi hamda 78,3% dan 95,3% gacha…»  kuzatilishi patologiyaning ko’p tarqalganligidan guvohlik qiladi. Bu holat, patologiyaning boshlang’ich bosqichlarining aniq belgilarsiz kechishi, klinik, hamda rentgenologik tekshiruvlarda chakka-pastki jag’ bo’g’imida organik o’zgarishlar to’g’risida yetarlicha ma’lumotlar olish imkoniyatining yo’qligi hamda mutaxassislar orasida yagona etiopatogenetik qarashlar yo’qligi bilan tushuntiriladi. Bu esa muammoning davolash va oldini olish usullarini takomillashtirish zaruratini ko’rsatadi. Jahon miqiyosida tish qatorlari nuqsoni bilan kechadigan chakka-pastki jag’ bo’g’imi og’riqli sindromlarini davolashni takomillashtirishga qaratilgan ilmiy-tadqiqotlarga alohida e’tibor qaratilmoqda. Bunda zamonaviy stomatologiyada tish qatorlari nuqsoni bilan kechadigan chakka – pastki jag’ bo’g’imi og’riqli sindromlarining o’ziga xos kechishini klinik, funktsional xususiyatlarini aniqlash; kompleks davolashda ortopedik va fizioterapevtik choralarning o’rnini baholash; bemorning somatik holatini e’tiborga oluvchi kompleks bosqichma-bosqich yondashuv

rejasini ishlab chiqish; chakka-pastki jag’ bo’g’imi bo’g’im faoliyat buzilish sindromining etiopatogenetik asoslangan davolash profilaktika usullarini taklif etish; davolash samaradorligini baholash usullarini ishlab chiqishni takomillashtirish alohida ahamiyat kasb etadi. Mamlakatimizda sog’liqni saqlash tizimini isloh qilish va uni jahon talablariga tenglashtirish borasida maqsadli va amaliy tadbirlar amalga oshirilmoqda, chakka-pastki jag’ bo’g’imi og’riqli sindromlarini oldini olish, erta tashxislash va kompleks davolashning samarador usullarini ishlab chiqish bo’yicha chora-tadbirlar bajarilmoqda. Bu borada «…tibbiy yordamning samaradorligi, sifati va ommabopligini oshirish, shuningdek, tibbiy standartlashtirish tizimini shakllantirish, tashxis qo’yish va davolashning yuqori texnologik usullarini joriy etish…»  kabi vazifalar belgilangan. Ushbu vazifalar tish qatorlari nuqsoni bilan kechadigan chakka pastki jag’ bo’g’imi og’riqli sindromlarini davolashni takomillashtirish amaliyotini amalga oshirish dolzarb ilmiy yo’nalishlardan biri bo’lib hisoblanadi.

Tadqiqotning maqsadi. tish qatorlari nuqsoni bilan bog’liq chakka-pastki jag’ bo’g’imi patologiyalarida bemorlarda og’riqli sindromni davolashni takomillashtirishdan iborat.

Tadqiqotning vazifalari:

chakka-pastki jag’ bo’g’im soxasidagi kelib chiqadigan kasalliklarni uchrashi darajasini o’rganish, hamda chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilishlarida tibbiy-ijtimoiy omillar o’rnini baxolash;

chakka-pastki jag’ bo’g’im faoliyatidagi buzilishlarni tashxislash va davolashda qo’llanilgan klinik-funktsional usullar samaradorligini tahlil qilish;

chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilishi sindromlaridagi og’riqlarini tashxislash va davolashda samarali usullarni asoslash;

chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilishlari kasalliklarini tashxislash va davolashda tibbiyotning turli ixtisoslikdagi mutaxassislari yondashuvi o’rtasidagi bog’liqlikni ketma-ketligini yaratish va asoslash;

chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilishi sindromlarining  etiopatogeneziga asoslangan kompleks, stomatologik, nevrologik va ijtimoiy omillarga tayangan davolashni amaliy sog’liqni saqlash tizimiga tadbiq qilish.

       Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:

qiyoslashda yuz-jag’ sohasi to’qimalarida kuzatilishi mumkin bo’lgan simptomlarni inobatga olgan holda, chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilishlarini tashxislash va klinik tashxis mezonlari aniqlangan;

chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilishlarida yuz-jag’ sohasidagi neyromushak to’qimalar salbiy o’zgarishlariga klinik jihatidan faoliyat buzilishlariga baho berishda etiopatogenik omillariga asoslanib, takomillashtirilgan davo choralarining samarali xususiyatlari aniqlandi;

chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilishlariga tashxis kuyishda, klinik-tashxis sinamalari, tibbiy – ijtimoiy ma’lumotlaridan foydalanish, shuningdek instrumental va paraklinik uskunalardan birgalikda foydalanilganda davolash natijalarining ijobiyligi isbotlandi;

chakka-pastki jag’ bo’g’imi faoliyat buzilish sindromlari bilan og’rigan bemorlarga tashxis qo’yish va davolash metodologiyasining samaradorligi stomatologlar, nevropatologlar bilan birgalikda

bo’g’imlarning, yuzning nerv-mushak majmuasi va bemorning xarakteridagi simptomatik alomatlar va sindromlarni hisobga olishga asoslangan.